Vitamines

Naast essentiële aminozuren en vetzuren zijn vitamines noodzakelijke bestanddelen van ons voedsel. Vitamines zijn organische verbindingen die als katalysatoren bij stofwisselingsreacties of als redoxactieve membraanbestanddelen worden gebruikt.

Omdat ze in het organisme niet of in onvoldoende mate gesynthetiseerd kunnen worden moeten ze via het voedsel worden opgenomen. Enkele vitamines worden gemaakt in het lichaam: vitamine K door darmbacteriën en vitamine D door de huid.

Vitaminen zijn naast de essentiële aminozuren en vetzuren noodzakelijke bestanddelen van ons voedsel.

De naamgeving ‘vitamine’ stamt af van de ontdekking dat de ziekte beri-beri veroorzaakt wordt door een gebrek aan thiamine (vitamine B1) in het voedsel. Dit amine bleek dus essentieel te zijn voor de gezondheid. Sindsdien worden alle organische sporenverbindingen in de voeding vitamines genoemd.

Er zijn 13 essentiële vitamines. Dit betekent dat deze vitamines noodzakelijk zijn om ons lichaam goed te laten functioneren. Het zijn:

• Vitamine A
• Vitamine D
• Vitamine E
• Vitamine K
• Vitamine B1 – Thiamine
• Vitamine B2 – Riboflavine
• Vitamine B3 – Niacine
• Vitamine B5 – Pantotheenzuur
• Vitamine B6 – Pyridoxine
• Vitamine B7 – Biotine
• Vitamine B9 – Foliumzuur/Folaat
• Vitamine B12 – Cyanocobalamine
• Vitamine C

Groepen

Vitamines kunnen worden onderverdeeld in twee groepen:

• Vet-oplosbare vitamines. Deze worden opgeslagen in het vetweefsel van het lichaam. De 4 vet-oplosbare vitamines zijn vitamine A, vitamine D, vitamine E en vitamine K. Deze vitamines worden gemakkelijke ropgenomen in het lichaam bij de aanwezigheid van voedingsvetten.
• Er zijn 9 water-oplosbare vitamines. Ze worden niet opgeslagen in het lichaam. Alle overtollige water-oplosbare vitamines worden via de urine weer uitgescheiden. Het lichaam houdt slechts een kleine reserve van deze vitamines aan en dat betekent dat ze op regelmatige basis moeten worden ingenomen om tekorten in het lichaam te voorkomen. Vitamine B12 is de enige water-oplosbare vitamine die gedurende vele jaren in de laver kan worden opgeslagen.

Er zijn ook enkele “vitamineachtige factoren” die het lichaam nodig heeft:

• Choline
• Carnitine

Functie

Iedere vitamine die hieronder wordt genoemd heeft een belangrijke rol in ons lichaam. Een vitamine tekort treedt op als je niet genoeg binnenkrijgt van een bepaalde vitamine. Vitaminetekorten kunnen leiden tot gezondheidsproblemen.

Het niet genoeg eten van fruit, groenten, bonen, linzen, volkoren granen en versterkte melkproducten kan leiden tot een toenemend risico op gezondheidsproblemen zoals hart- en vaatziektes, kanker en slechte botten (osteoporose).

• Vitamine A is belangrijk voor de vorming en het onderhouden van gezonde tanden, botten, zacht weefsel, slijmvliezen en de huid.
• Vitamine C, ook wel ascorbinezuur genoemd, is een antioxidant die belangrijk is voor gezonde tanden en tandvlees. Vitamine C ondersteunt het lichaam bij de opname van ijzer en het houdt onze weefsels gezond. Ook voor wondgenezing is vitamine C essentieel.
• Vitamine D wordt ook wel de zonlicht-vitamine genoemd. Het lichaam maakt deze vitamine zelf aan onder invloed van zonlicht. Drie maal per week 15 minuten zon is voldoende om voor de meeste mensen voldoende vitamine D te produceren. Mensen die niet op zonnige plaatsen wonen maken misschien niet voldoende vitamine D aan. Voldoende vitamine D binnenkrijgen uit alleen voedsel is heel erg moeilijk. Vitamine D helpt het lichaam bij de opname van calcium. Het lichaam heeft calcium nodig voor zijn normale ontwikkeling en om gezonde tanden en botten te houden. Ook helpt vitamine F bij het reguleren van de juiste hoeveelheden calcium en fosfor in bloed.
• Vitamine E is ook een antioxidant. Een andere naam voor vitamine E is tocopherol. Het helpt ons lichaam bij de aanmaak van rode bloedcellen en het gebruik van vitamine K.
• Vitamine K is essentieel omdat het bloedstolling voorkomt. Er zijn onderzoeken die zeggen dat vitamine K ook belangrijk is voor de gezondheid van onze botten.
• Vitamine B1 heet ook Thiamine. Dit vitamine helpt het lichaam om koolhydraten om te zetten in energie. Voldoende koolhydraten zijn belangrijk tijdens de zwangerschap en het geven van borstvoeding. Het is ook essentieel voor de werking van het hart en gezonde zenuwcellen.
• Vitamine B2 wordt ook wel riboflavine genoemd. Het werkt samen met andere vitamine B’s. het speelt een belangrijke rol bij de groei en de productie van rode bloedcellen.
• Vitamine B3 heet ook niacine. Niacine helpt om de huid en de zenuwen gezond te houden. Bij grotere hoeveelheden heeft het ook een cholesterolverlagend effect.
• Vitamine B5 oftewel pantotheenzuur. Pantotheenzuur is essentieel bij het metabolisme van voedsel. Het speelt ook een belangrijke rol in de productie van hormonen en cholesterol.
• Vitamine B6 wordt ook wel pyridoxine genoemd. Vitamine B6 helpt bij de aanmaak van rode bloedcellen en het onderhouden van de hersenfuncties. Dit vitamine speelt ook een belangrijke rol in de eiwitten die deel uitmalen van veel chemische reacties in het lichaam. Hoe meer eiwit je eet hoe meer pyrodoxine je lichaam nodig heeft.
• Vitamine B7 wordt ook biotine genoemd. Biotine is essentieel voor de stofwisseling van eiwitten en koolhydraten en bij de productie van hormonen en cholesterol.
• Vitamine B9 is ook foliumzuur/folaat. Folaat/Foliumzuur werkt samen met vitamine B12 om rode bloedcellen te maken. Het is ook nodig bij de productie van DNA dat de celfunctie en weefselgroei controleert. Zwangere vrouwen moeten voldoende folaat binnenkrijgen. Lage niveaus folaat/foliumzuur worden gekoppeld aan aangeboren afwijkingen zoals spina bifida (open ruggetje). Tegenwoordig worden verschillende voedingsmiddelen verrijkt met foliumzuur.
• Vitamine B12 is, net als de andere vitamines uit de B-familie, belangrijk voor de stofwisseling. Ook helpt vitamine B12 bij de aanmaak van rode bloedcellen en het onderhouden van het centrale zenuwstelsel.
• Choline helpt bij het normaal functioneren van de hersenen en het zenuwstelsel. Een tekort aan choline kan leiden tot leverzwellingen.
• Carnitine helpt het lichaam om vetzuren om te zetten in energie.