Vitamine B3 – Niacine
Inhoudsopgave
Vitamine B3, ook wel niacine genoemd, is een van de 8 B-complex vitamines. Deze vitamines zijn allemaal wateroplosbaar. Niacine wordt op verschillende plaatsen in het lichaam gebruikt. Het helpt bij functies voor de spijsvertering, de huid en het zenuwstelsel. Niacine is een samentrekking van nicotinezuur en vitamine en het komt in verschillende vormen voor waaronder niacinamide (nicotinamide) en inostol hexanicotinaat. Elk van deze vormen heeft weer verschillend e toepassingen in het lichaam.
Niacine komt o.a. voor in gist, vlees, vis, melk, eieren, noten, groene bladgroenten en bonen. Uitgaande van het aminozuur triptophaan kan het lichaam zelf ook niacine aanmaken.
Voordelen
Net zoals de andere B-vitamies kan niacine het lichaam meehelpen om koolhydraten, vetten en eiwitten om te zetten in energie. Daarnaast speelt niacine een rol bij leverfuncties en de bijnieren. Niacine speelt een rol bij de productie van bepaalde hormonen in de bijnieren en het helpt bij de verwijdering van schadelijke stoffen in de lever.
Niacine speelt ook een rol bij het verbeteren van de gezondheid. Het wordt gebruikt bij de behandeling van hoofdpijn veroorzaakt door migraine en bij duizeligheid en bij het verminderen van diarree die door cholera wordt veroorzaakt.
Sommige onderzoeken hebben aangetoond dat het nemen van niacine kan helpen bij patiënten met een beroerte. Toen ratten met een ischemische beroerte niacine kregen ontwikkelden hun hersenen nieuwe bloedvaten. Ischemische beroerte wordt veroorzaakt door een obstructie in een bloedvat dat de hersenen van bloed voorziet en is goed voor 87% van alle gevallen. In een ander onderzoek zag men dat behandeling met nicotinamide bij ratten schade aan de hersenen veroorzaakt door beroertes kan herstellen.
Vitamine B3 kan ook nuttig zijn voor kankerpatiënten. Onderzoek heeft aangetoond dat nicotinamide het aantal nieuwe gevallen van niet-melanome huidkanker significant vermindert bij mensen met een voorgeschiedenis van basaalcarcinoom of plaveiselcarcinoom.
Niacine kan ook goed zijn voor andere huidaandoeningen en dan met name bij de behandeling van acne. Vitamine B3 wordt dan verwerkt in huidgels.
Bij mannen met matige tot ernstige erectiestoornissen vergroot vitamine B3 het vermogen om een erectie te behouden.
Een recente dierstudie suggereerde dat niacine nuttig kan zijn bij het voorkomen van darmaandoeningen als gevolg van ontstekingen en colitis. De onderzoekers zagen bij ratten minder schade aan de dikke darm.
Niacine en cholesterol
Niacine kan LDL (slecht) cholesterol en triglyceriden in bloed verlagen. HDL (goed) cholesterol kan met ongeveer 30% worden verhoogd. Niacine wordt daarom al meer dan 50 jaar gebruikt bij de behandeling van hoog cholesterol. Een studie uit 2014 heeft er echter toe geleid dat veel artsen het gebruik van niacine hebben herzien.
Deze studie gebruikte mensen van 50 tot 80 jaar met hart- en vaatziekten. Deze groep gebruikte al statinemedicatie die werd gecombineerd met niacine en laropripant. Laropripant vermindert het blozen van het gezicht dat gepaard gaat met het gebruik van niacine. In dit onderzoek resulteerde niacine niet in de veronderstelde verminderde hartaanvallen en beroertes. Niacine werd in verband gebracht met een hoger risico op overlijden door alle bijwerkingen zoals leverproblemen, overmatige bloedingen, infecties, jicht en de ontwikkeling van diabetes. De auteurs van de studie concludeerden dat artsen bij het voorschrijven van niacine rekening moeten houden met deze bijwerkingen en misschien mag niacine alleen gebruikt worden voor de behandeling van ernstige patiënten.
Een artikel uit 2017 citeerde echter eerdere onderzoeken die verminderingen van cardiovasculaire gebeurtenissen zagen bij patiënten die niacine combineerden met statines. De auteurs van dit artikel stellen dat er meer onderzoek nodig is voordat niacine niet meer als steunpilaar bij cholesteroltherapieën verliest.
Blozen door niacine
Een van de bijeffecten van niacine is licht blozen. Het wordt algemeen beschreven als een gevoel van warmte, jeuk, roodheid of een tintelend gevoel onder de huid. Dit blozen is onschadelijk en het verdwijnt meestal weer binnen een paar uur. Sommige niacine-bevattende preparaten geven de dosis heel snel af waardoor de reactie intenser is. Tabletten met een vertraagde afgifte geven de vitamine langzamer vrij waardoor de intensiteit van het blozen minder is. Dit type niacine kan echter bij sommige mensen wel leiden tot leverschade.
Andere bijwerkingen van niacine zijn maagklachten, darmgas, duizeligheid en pijn in de mond.
Tekorten en aanbevolen hoeveelheden
In ontwikkelde landen zijn vitamine B3 tekorten zeldzaam en eigenlijk alleen gekoppeld aan alcoholisme. Geringe niacine tekorten kunnen leiden tot vermoeidheid, aften, braken, depressies en opstoppingen. Een ernstiger tekort leidt tot een conditie die pellagra wordt genoemd. De symptomen die hierbij horen zijn spijsverteringsproblemen, ontstoken of schilferende huid, diarree en mentale stoornissen.
| Categorie/leeftijd | ADH (mg)* |
|---|---|
| Kinderen | |
| 6-11 maanden | 2 |
| 1-3 jaar | 4 |
| 4-8 jaar | 7 mg |
| mannen | |
| 9-13 jaar | 11 |
| 14-18 jaar | 17 |
| 18 jaar en ouder | 1,6 mg/MJ* (15-19 mg) |
| Vrouwen | |
| 9-13 jaar | 11 |
| 14-18 jaar | 13 |
| 18 jaar en ouder | 1,6 mg/MJ* (12-14 mg) |
| Zwangere vrouwen | 17 |
| Bij borstvoeding | 20 |
*Omdat de hoeveelheid niacine die je nodig hebt afhangt van de energie (hoeveelheid calorieën) die je eet, geeft de Gezondheidsraad de waarde vanaf 2018 in milligram per hoeveelheid energie. Wanneer je uitgaat van de aanbevelingen voor energie uit de Schijf van Vijf ligt de aanbeveling tussen de 15 en 19 mg/dag voor volwassen mannen en tussen de 12 en 14 mg/dag voor volwassen vrouwen (Bron: voedingscentrum)
