Vitamine B5 – pantotheenzuur
Inhoudsopgave
Vitamine B5, ook wel pantotheenzuur en pantothenaat genoemd, is van vitaal belang voor een gezond leven. Net zoals alle andere b-complex vitamines, helpt vitamine B5 het lichaam om voedsel om te zetten in energie. Vitamine B5 komt van nature voor in veel soorten voedsel. Pantotheen betekent in feite: “van overal”.
Voordelen
Vitamine B5 is bij verschillende processen in het lichaam een rol. Het wordt aangetroffen in levende cellen als een co-enzym A dat essentieel is voor talloze chemische reacties.
Pantotheenzuur wordt meestal in combinatie met andere B vitamines gecombineerd in de vorm van een vitamine B5 complex. De andere vitamines in dit B-complex zijn vitamine B1 (thiamine), vitamine B2 (riboflavine), vitamine B3 (niacine), vitamine B5 (pantotheenzuur), vitamine B6 (pyridoxine), vitamine B12 (cyanocobalamine) en foliumzuur (vitamine B9).
De B-vitamines kunnen koolhydraten omzetten in glucose. Dit glucose is de brandstof die wordt omgezet in energie. Daarnaast helpen ze het lichaam om vetten en eiwitten te gebruiken en zijn ze belangrijk bij het onderhoud van het zenuwstelsel, ogen, huid, haar en lever.
Vitamine B5 helpt in het bijzonder bij:
- Aanmaak rode bloedcellen
- Aanmaak stress gerelateerde en seks hormonen
- Onderhouden goede stoelgang
- Verwerken andere vitamines en dan in het bijzonder vitamine B2 – riboflavine
- Aanmaak cholesterol
Vitamine B5 dat als supplement ingenomen wordt, kan helpen bij het verlagen van het cholesterolgehalte. Onderzoek heeft uitgewezen dat supplementen van pantethine, een vitamine B5-derivaat, het gehalte totaal cholesterol en LDL cholesterol kan verlagen.
Andere studies schrijven dat pantethine kan helpen bij het voorkomen van diabetische angiopathie en de behandeling van diabetes in zijn algemeenheid.
Vitamine B5 bronnen
Paddenstoelen, peulvruchten, lenzen, avocado’s, melk, eieren, kool, orgaanvlees zoals lever en nieren, witte en zoete aardappelen zijn goede bronnen van pantotheenzuur. Ook broccoli, vis, kip, yoghurt en schaaldieren bevatten vitamine B5.
Hoeveel vitamine B5 heb je nodig
Er is weinig bekend over hoeveel vitamine B5 je zou moeten innemen en een Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) is er niet. Er is wel een adequate inname opgesteld. Dit is slechts een aanbeveling en geen vereiste.
| Categorie/leeftijd | Adequate inname (mg) |
|---|---|
| Kinderen | |
| 0-5 maanden | 2 |
| 6-11 maanden | 2 |
| 1-3 jaar | 2 |
| 4-8 jaar | 3 |
| Mannen | |
| 9-13 jaar | 4 |
| 14-17 jaar | 5 |
| 18 jaar en ouder | 5 |
| Vrouwen | |
| 9-13 jaar | 4 |
| 14-17 jaar | 5 |
| 18 jaar en ouder | 5 |
| Zwangere vrouwen | 5 |
| Bij borstvoeding | 7 |
Zwangere vrouwen of zij die borstvoeding geven hebben wellicht een hogere dosis pantotheenzuur nodig; zij zouden een arts kunnen consulteren voor meer informatie.
Bronnen:
- Volwassenen vanaf 18 jaar: Gezondheidsraad 2018
- Andere leeftijden, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven: Gezondheidsraad 2014
Tekort aan vitamine B5
Een tekort aan vitamine B5 is zeer ongewoon. Het komt alleen voor bij een volledig verkeerd voedingspatroon. Het meest voorkomende bijeffect van een vitamine B5-tekort is een gevoel van algehele malaise. Andere bijeffecten kunnen zijn: depressie, overgeven, snel geïrriteerd zijn, buikpijnen, brandende voeten en ontstekingen aan de bovenste luchtwegen. Tekorten leiden ook tot zenuwpijnen, bloedarmoede en een verstoorde groei.
Er zijn geen ziektes gekoppeld aan een vitamine B5-tekort en cellen lijken niet aangetast te worden dor een tekort. Om een tekort aan pantotheenzuur aan te vullen conserveren cellen mogelijk hun pantothenaat door pantothenaat dat ze van andere afbrekende moleculen verkrijgen.
Vitamine B5 supplementen
Er zijn studies die zeggen dat de inname van pantotheenzuursupplementen kan helpen bij de behandeling en het voorkomen van ziektes. Zo is er een studie die aantoont dat grotere hoeveelheden pantothenaat de wondgenezing zouden versnellen. Hierbij zou zelfs al de inname van een multivitamine die B5 bevat voordelen kunnen hebben.
De waarde van vitaminesupplementen staat ter overigens ter discussie. Normaliter is het eter om je vitamines te verkrijgen via de voeding in plaats van supplementen te gebruiken. Vitamines uit voedsel worden beter door het lichaam opgenomen en gemetaboliseerd dan wanneer we ze binnenkrijgen via supplementen.
Overdosis en bijeffecten
Omdat vitamine B5 wateroplosbaar is wordt het eenvoudig door het lichaam gefilterd en via de urine verwijderd. Een risico op een overdosis is dus gering. Hoge doses vitamine B5, 10 tot 20 gram per dag, kunnen wel leiden tot diarree.
Omdat er geen negatieve gezondheidseffecten zijn bij een extreem hoge inname van pantotheenzuur bestaat er geen aanvaardbare bovengrens.
Gegevens vitamine B5 – D-pantotheenzuur
| Molecuulformule | C7H17NO5 |
| Molmassa (g*mol-1) | 219,24 |
| IUPAC-naam | 3-[ [(2R)-2,4-dihydroxy-3,3-dimethylbutanoyl]amino]propaanzuur |
| Kleur | geel |
| Oplosbaarheid in water (g*l-1) | 50 |
