Vitamine B9 – Foliumzuur
Inhoudsopgave
Foliumzuur oftewel folaat is een van de acht B-complex vitamines. Foliumzuur wordt ook wel vitamine B9 en vitamine B11 genoemd. Deze vitamine is goed voor iedereen maar in het bijzonder voor zwangere vrouwen. Iedereen heeft vitamine B9 nodig om zijn lichaam te ontwikkelen en gezond te blijven.
Bronnen
Folaat en foliumzuur worden door elkaar gebruikt maar ze hebben niet dezelfde bron. Folaat komt van nature voor in voedsel. Spinazie, lever, gist, asperges, spruitjes en groene bladgroenten zijn de belangrijkste bronnen. Maar ook gedroogde bonen en graanproducten als brood en pasta bevatten vitamine B9.
Foliumzuur is de synthetische vorm van folaat. Het wordt toegevoegd aan supplementen en voedingsmiddelen.
Voordelen
Folaat heeft veel verschillende rollen in ons lichaam. Het helpt bij de generatie en aanmaak van nieuwe cellen en een gezonde groei van cellen waaronder ook de productie van rode bloedcellen. Folaat speelt een rol bij de aanmaak van DNA en RNA en het is een belangrijke vitamine voor onze hersenen, mentale en emotionele gezondheid.
Folaat is vooral belangrijk in het lichaam als cellen en weefsels snel groeien zoals bij kinderen, pubers en tijdens de zwangerschap.
Zwangere vrouwen krijgen vaak al voor de conceptie en tijdens de zwangerschap foliumzuur voorgeschreven. Dit verkleint het risico op aangeboren afwijkingen zoals bijvoorbeeld spina fibida (open rug). Er zijn aanwijzingen dat foliumzuursupplementen die al vroeg tijdens de zwangerschap worden ingenomen ook het risico op autistische stoornissen kunnen verminderen.
Er wordt vaak beweerd dat foliumzuur kan helpen om het gehalte aan homocysteïne te verlagen. Homocysteïne wordt in verband gebracht met hartaandoeningen, beroertes en nieraandoeningen. Er is echter geen wetenschappelijk bewijs dat het gebruik van B-vitamines cardiovasculaire problemen voorkomt. Wel is er bewijs dat folaten en andere B-vitamines cognitieve achteruitgang en de ziekte van Alzheimer kunnen vertragen.
Foliumzuur kan mogelijk nuttig zijn bij het voorkomen van maagkanker en voor de behandeling van atrofische gastritis. Vitamine B9 is dus niet nuttig voor het hart maar kan vermoedelijk wel zeer nuttig zijn voor de hersenen en de darmen.
Dosering
Net zoals de andere B-vitamines is Vitamine B9 wateroplosbaar. Dit betekent dat als je teveel inneemt het lichaam het overschot via de urine kan verwijderen. Alhoewel het lichaam dit kan is het gevaarlijk om gedurende langere tijd te hoge deses vitamine B9 in te nemen. Dit kan namelijk leiden tot darmkrampen, gedragsveranderingen, irritaties, diarree, slaapstoornissen, uitslag, allergische reacties, verwarring etc. Een dagelijkse inname van 800 tot 1200 µgram foliumzuur kan de kans op hartfalen bij degenen die al hartproblemen hebben doen toenemen. Bovendien zorgt een dergelijke hoge dosis ook voor een hoger risico op kanker.
Aanbevolen hoeveelheden
Hoeveel foliumzuur heb je dagelijks nodig om gezond te blijven?
| Categorie/leeftijd | Dagelijkse aanbevolen hoeveelheid (µgram) |
|---|---|
| 6-11 maanden | 60 |
| 1-3 jaar | 85 |
| 4-8 jaar | 150 |
| 9-13 jaar | 225 |
| 14-17 jaar | 300 |
| 18 jaar en ouder | 300 |
| Zwangere vrouwen | 400 |
| Borstvoeding | 400 |
Bronnen:
- Volwassenen van 18 jaar en ouder: Gezondheidsraad 2018.
- Overige leeftijden, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven: Gezondheidsraad 2014.
Aanvaardbare bovengrens
Omdat een teveel aan foliumzuur uit supplementen ervoor kan zorgen dat een vitamine B12-tekort niet ontdekt wordt, heeft de Europese Voedselveiligheid Autoriteit (EFSA) een aanvaardbare bovengrens voor foliumzuur uit supplementen vastgesteld.
| Leeftijd (jaar) | Aanvaardbare bovengrens (µg/dag) |
|---|---|
| 1-3 | 200 |
| 4-6 | 300 |
| 7-10 | 400 |
| 11-14 | 600 |
| 15-17 | 800 |
| 18 jaar en ouder | 1000 |
Tekorten
Een tekort aan foliumzuur komt maar zeer zelden voor. Een tekort aan foliumzuur kan echter wel tot serieuze problemen leiden. Foliumzuur tekorten bij kinderen en volwassenen leiden tot bloedarmoede en bij ongeborenen tot spina bifida, open gehemelte of hazenlip. Een tekort aan vitamine B9 leidt ook tot een zere tong, blaren op de tong, huidveranderingen, pigmentering van haar en nagels en andere problemen.
Structuurformule van foliumzuur
Gegevens foliumzuur
| Molecuulformule | C19H19N7O6 |
| molmassa (g*mol-1) | 441,1396 |
| Kleur | oranjegeel |
| Oplosbaarheid in water (g * l-1) | 85 |
| IUPAC-naam | N-[4(2-amino-4-hydroxypteridin-6-ylmethylamino)-benzoyl]-L-(+)-glutaminezuur |
