E951 – Aspartaam
Aspartaam is een kunstmatige zoetstof die ongeveer 200 keer zoeter is dan suiker. Aspartaam bevat daarentegen nauwelijks calorieën. De zoetstof is een bron van fenylalanine en is daarom niet geschikt voor mensen met de erfelijke stofwisselingsziekte fenylketonurie (PKU).
Aspartaam kan langs chemische weg worden geproduceerd maar er is ook een proces waarbij chemisch gemodificeerde organismen (enzymen) kunnen worden toegepast.
Aspartaam is in 1965 ontdekt. De zoetstof bestaat uit twee aminozuren (fenylalanine en asparaginezuur) die middels een methylgroep aan elkaar worden gekoppeld. In het lichaam wordt aspartaam afgebroken tot methanol, fenylalanine en asparagine. De beide aminozuren behoren tot de 20 aminozuren waaruit alle menselijke en dierlijke eiwitten zijn opgebouwd.
Methanol is op zich schadelijk voor het lichaam maar de hoeveelheid die vrijkomt bij de afbraak van aspartaam is verwaarloosbaar. Zo levert een glas tomatensap of appelsap 12x meer methanol op dan er vrijkomt bij het drinken van een vergelijkbare hoeveelheid frisdrank die met aspartaam is gezoet.
Aspartaam staat bij veel mensen in een ongunstig daglicht. Maar uitgebreide onderzoeken door vele wetenschappelijke instanties hebben geen bewijs kunnen leveren dat de hoeveelheid aspartaam die onder de ADI valt, schadelijk is voor het menselijk lichaam. Aspartaam is veruit de meest onderzochte zoetstof ter wereld.
Toepassingen
Aspartaam wordt o.a. toegevoegd aan:
- Frisdranken
- Desserts
- Jam
- Zoetjes
- Kristalpoeder
- Kauwgum
- Gebak
Aspartaam lost slecht op in water maar omdat er maar weinig van nodig is, is de oplosbaarheid meestal geen probleem. In een zuurmilieu is aspartaam stabiel maar in een basisch milieu wordt aspartaam omgezet naar diketopiperazine (DKP). Dit stofje is niet zoet en het heeft een ADI van 7,5 mg/kg lichaamsgewicht. Veel minder dan de 40 mg/kg van aspartaam zelf.
Structuurformule
Gegevens
| Molecuulformule | C14H18N2O5 |
| Molmassa (g*mol-1) | 294,31 |
| IUPAC-naam | 3-amino-4-[(1-methoxy-1-oxo-3-fenylpropan-2-yl)amino]-4-oxobutaanzuur |
| Kleur | Wit |
| ADI | 40 mg/kg lichaamsgewicht |
| Type additief | Zoetstof |
| CAS-nummer | 22839-47-0 |
