Osmium
Inhoudsopgave
Herkomst woord
Osmium stamt af van het Griekse woord “osme” en dat betekent “geur”.
Chemische gegevens
| Symbool | Os |
| Volledige naam | Osmium |
| Atoomnummer | 76 |
| Atoommassa (g.mol-1 ) | 190,23 |
| Groep | transitiemetalen |
| Elektronegativiteit (Pauling) | 2,2 |
| Dichtheid (g.cm-3 bij 20 °C) | 22,59 |
| Smeltpunt (°C) | 3033 |
| Kookpunt (°C) | 5012 |
| Vanderwaalsstraal (nm) | 0,136 |
| Ionstraal (nm) | 0,067 (+4) |
| Isotopen | 7 |
| Elektronenschil | [Xe]4f14 5d6 6s2 |
| Elektronen per schil | 2, 8, 18, 32, 14, 2 |
| Eerste ionisatiepotentiaal (kJ.mol-1 ) | 840 |
| Tweede ionisatiepotentiaal (kJ.mol-1 ) | 1600 |
| Derde ionisatiepotentiaal (kJ.mol-1 ) | — |
| Standaardpotentiaal (V) | +0,85 (Os2+ /Os) |
| Ontdekt door: | 1803 door Smithson Tennant |
Bohr-Rutherford diagram
Isotopen
| Nummer | Naam | Symbool | Atoommassa (u) | Abundantie (%) |
|---|---|---|---|---|
| 76 | Osmium | 184 Os | 183,952491 | 0,02 |
| 186 Os | 185,953838 | 1,59 | ||
| 187 Os | 186,955748 | 1,96 | ||
| 188 Os | 187,955836 | 13,24 | ||
| 189 Os | 188,958145 | 16,15 | ||
| 190 Os | 189,958445 | 26,26 | ||
| 192 Os | 191,961479 | 40,78 |
radioisotopen
| Nuclide | Isotopische massa (u) | Halveringstijd |
|---|---|---|
| 162Os | 161,98443 | 1,87 ms |
| 163Os | 162,98269 | 5,5 ms |
| 164Os | 163,97804 | 21 ms |
| 165Os | 164,97676 | 71 ms |
| 166Os | 165,97269 | 216 ms |
| 167Os | 166,97155 | 810 ms |
| 168Os | 167,96780 | 2,06 s |
| 169Os | 168,96701 | 3,40 s |
| 170Os | 169,96357 | 7,46 s |
| 171Os | 170,96318 | 8,3 s |
| 172Os | 171,96002 | 19,2 s |
| 173Os | 172,95980 | 22,4 s |
| 174Os | 173,95706 | 44 s |
| 175Os | 174,95694 | 1,4 min |
| 176Os | 175,95481 | 3,6 min |
| 177Os | 176,95496 | 3,0 min |
| 178Os | 177,95325 | 5,0 min |
| 179Os | 178,95381 | 6,5 min |
| 180Os | 179,95237 | 21,5 min |
| 181Os | 180,95324 | 105 min |
| 182Os | 181,95211 | 22,10 uur |
| 183Os | 182,95313 | 13,0 uur |
| 185Os | 184,95404 | 93,6 dagen |
| 186Os | 185,95383 | 2,0 * 1015 jaar |
| 191Os | 190,96092 | 15,4 dagen |
| 193Os | 192,96415 | 30,11 uur |
| 194Os | 193,96518 | 6,0 jaar |
| 195Os | 194,96813 | 6,5 min |
| 196Os | 195,96964 | 34,9 min |
Ontdekking
Osmium werd in 1803 door de Britse chemicus Smithson Tennant ontdekt in een residu dat overbleef nadat hij ruwe platina oploste in aqua regia.
Eigenschappen van Osium
Osmium is een van de meest dichte elementen ter wereld. Het is een glanzend blauwwit hard element dat zelfs bij hoge temperaturen nog bros kan zijn. Binnen de platinagroep heeft Osmium het hoogste smeltpunt en de laagste dampspanning. Osmiumtetroxide is een zeer giftig maar krachtige oxidator met een sterke geur.
Bronnen van Osmium
Osmium wordt geproduceerd als bijproduct bij de zuivering van nikkel. Het element komt ook voor in het mineraal iridosule en in platinahoudende rivierzanden in de Oeral, Noord- en Zuid-Amerika. Hierin bevindt zich weinig osmium, het meeste komt vrij bij de zuivering van nikkelertsen.
Toepassingen van Osmium
Vanwege zijn dichtheid wordt osmium vaak gebruikt in legeringen met ander edelmetalen om producten te maken zoals instrumentscharnieren, grammofoonnaalden en elektrische contacten. Wanneer het van nature wordt gemengd met iridium kan het gebruikt worden in punten van vulpennen. Het tetroxide, verkregen uit de poedervorm van het metaal, kan worden gebruikt om vingerafdrukken te detecteren en vetweefsel te kleuren voor microscoopglaasjes.
Spectra
Absorptiespectrum
Emissiespectrum
